‘Anayasa Mahkemesi’nin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Tesirli Halde Uygulanmasının Desteklenmesi’ projesi kapsamında ‘Adli Yargıda Müracaat İhlal Kararların ve İhlal Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması Bölge Toplantısı’nın 5’incisi Erzurum’da yapıldı.
Bir otelde yapılan toplantıya; Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, Erzurum Valisi Okay Memiş, Büyükşehir Belediye Lideri Mehmet Sekmen, Avrupa Kurulu Türkiye Ünitesi Lideri Könül Gasımova, Cumhuriyet Başsavcısı Hüseyin Tuncel, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi Lideri Mustafa Çetin ile yargı mensupları katıldı.
‘MAĞDURİYETLERİ GİDERMEYE YÖNELİK KARARLAR VERİYORUZ’
Bölge toplantılarının çok değerli olduğunu, verimli geçtiğini, toplantılar sayesinde kendilerine ayna tuttuklarını anlatan Arslan, hukukun üstünlüğüne vurgu yaptı. Arslan “Hukukun üstünlüğünün hakim olduğu, hukuk devletinin tüm kurum ve kuralları ile test edildiği bir yerde, yargı kararlarının uygulanmamasından ya da uygulanmasının geciktirilmesinden bahsedilemez. Hakikaten Anayasa Mahkemesi, kişisel müracaatta, birçok kararında bunu çok açıkça vurgulamıştır. Hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu yerde, Anayasa Mahkemesi kararlarının bilhassa uygulanmamasının ve uygulanmasının geciktirilmesinin kabul edilemeyeceğini belirtmiştir. Elbette teori ile pratik, telaffuz ile aksiyon ortasındaki aralığın günümüzde de kapatılmadığını, kapatılamadığını maalesef biliyoruz. Ve buradan hareketle de bu cins toplantıları daha bir müddet düzenleyeceğimizin de farkındayız. Temel hak ve özgürlüklerin tesirli bir halde korunması, genelde yargı kararlarının özelde de Anayasa Mahkemesi kararlarının tesirli bir biçimde uygulanmasına bağlıdır. Her vesile ile lisana getirdiğimiz üzere Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaatın temel haklarının korunmasında tesirli bir hak arama yolu olarak yoluna devam edebilmesi, verilen kararların objektif tesirinin hayata geçirilmesine bağlıdır. Kuşkusuz Anayasa Mahkemesi, her bir müracaatta müracaatçının ihlalden kaynaklanan ziyanlarını gidermeye ve durumu ihlal öncesine döndürmeye yönelik önlemlere hükmediyor. Diğer bir söz ile; müracaatçının mağduriyetini gidermeye yönelik kararlar veriyor” dedi.
‘OLUMLU GELİŞMELER VAR LAKİN SÜRATLİ DEĞİL’
Arslan, şöyle devam etti: “Şunu rahatlıkla tabir edebilirim. Yasa koyucu, şu ana kadar birkaç ihlal kararı sonucunda gerekli düzenlemeleri yaptı ve bunları çok olumlu gelişmeler olarak kabul ediyoruz. Lakin yasa koyucunun gerekli süratle hareket ettiğini ve ihlalin sonuçlarını ortadan kaldırmak için tüm uğraşı gösterdiğini de maalesef söyleyemiyoruz. Zira çok sayıda kanundan kaynaklanan ihlal kararı olmasına karşın, birkaç kararla ilgili yapılan dışında değişiklik yapılmadı. Umarım yeni devirde Meclis’imiz bu mevzuyu öncelikli olarak ele alır ve ihale sebep olan kanun kararlarını değiştirir ya da ortadan kaldırır. Aksi takdirde ihlallerin devam etmesi, yeni ihlallerin ortaya çıkması ve bu ihlal argümanlarının Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat olarak gelmesi kaçınılmaz görünmektedir” dedi. AYM’nin geçen ay verdiği fakat şimdi yayınlanmayan 2 kararından da bahseden Arslan “Bu kararlarda Anayasa Mahkemesi, birinci kere ihlalin kanundan kaynaklandığını tespit ettikten sonra; hem kanun koyucuya, ‘bu yasal kararı değerlendirin ve ihlale yol açmayacak formda yine düzenleyin’ formunda davette bulundu hem de tekrar yargılama kararı verdi. Bunu şundan ötürü yaptı. Birincisi; pratik münasebetlerle daha evvel yasama organına gönderdiği çok sayıda ihlal kararında maalesef yeteri kadar süratli ve tesirli bir formda düzenleme yapılamadı. İkincisi, daha kıymetlisi de ilkesel bir neden. Temel ve değerli olan; Anayasa’ya karşıtlığı ferdi müracaat yolu ile tespit edilmiş bir kanun kararının bir an evvel yürürlükten kaldırılmasıdır” dedi.
‘BİR TERCİH PROBLEMİ DEĞİLDİR’
AYM’nin kararlarının kesinlikle uygulanması gerektiğini vurgulayan Arslan, şunları söyledi: “Bir tercih sorunu değildir, bir takdir sıkıntısı hiç değildir. Bu, bir toplum mukavelesi olan Anayasa’mızın emredici kararının gereğidir. Anayasa’nın 153’üncü hususunun son fıkrası, çok açık bir biçimde, hiçbir tartışmaya tereddüde mahal bırakmayacak formda, Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme, yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve hukukî şahısları bir ülkede yaşayan herkesi ve bir ülkede faaliyet gösteren kamu gücü kullanan her türlü kurumu bağladığını tabir ediyor. Anayasa Mahkemesi de kararlarında bu kararın kişisel müracaat kararlarını kapsadığını net bir biçimde tabir ediyor. Münasebetiyle Anayasa Mahkemesi, bir ihlal tespiti yapıp, bunun kanundan kaynaklandığını ortaya koyduğunda artık yapılması gereken bu kanun kararının ortadan kaldırılması ve yeni ihlallere yol açılmasının engellenmesidir.”
Bireysel müracaatın kıymetine de değinen Arslan, “Bireysel müracaat, hukuk tarihimizin en kıymetli adımlarından biridir. Hukuk alanında, ülkemizin en büyük kazanımlarından biridir. Bunda hiç kuşku yok. Şayet hukuk alanında parlak bir pratik uygulama örneği ortaya koyacaksak, tüm dünyaya da bunu göstereceksek, ferdî başvuruyu tesirli bir halde uygulamak zorundayız. Bunun için de Anayasa Mahkemesi’nin çabaları, tek başına kâfi değildir” dedi.
