ÇİĞDEM YILMAZ, ALEYNA SEVİM İstanbul – Yaklaşık 1 haftadır tesirini sürdüren sıcak hava dalgası, iklim değişikliğinin yarattığı sonuçların adeta bir fragmanını bize yaşatıyor. Adana’da daha öğle bile olmadan termometreler 50 dereceye yaklaştı. Adana merkezde saat 10.34’te güneşin altında termometremiz 48.8 dereceyi gösterirken, sokaklardaki sakinlik de dikkat cazipti.
Sokağa şemsiye ile çıkanlardan biri de Zehra Ekinci ve Kadir Ekinci çifti, “Mecbur kaldığımız sürece sokağa çıkmıyoruz. Çıkınca da sıcaktan korunmak için bu biçimde tedbir almaya çalışıyoruz” dedi.
Mehmet Ali Acarlıoğlu(68)da, “Evde peynir bitmişti yoksa çıkmazdım fakat peynir almam lazım. Alıp çabucak döneceğim. Bu yıl Adana daha da sıcak oldu” diye konuştu.
Uzmanlar denizlerde de çok sıcaklık artışı yaşadığına dikkat çekti. Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı eski müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Avrupa kıtasında şu an deniz suyu sıcaklıklarının olağana nazaran 5.1 derece yüksek olduğuna dikkat çekerek, Marmara Denizi’nde de deniz suyu sıcaklığının olağanın 2-3 derece üzerinde olduğunu belirtti.
Marmara’ya dikkat
El Nino’nun etkisiyla denizlerdeki sıcaklık artışının şiddetlendiğine vurgu yapan Prof. Dr. Öztürk, “Marmara’da oksijensizlik tabandan itibaren olağandışı halde artıyor. 40-50 metreye indiği vakit oksijen sıfırlanıyor. Balıklar burada yüzeyden akıp gidiyor. Marmara’da tabandan ölme başladı. Bunun ana sebebi sıcaklık değil ancak sıcaklık artışı kirliliğin yarattığı tepkisi hızlandırıyor. Denizler ısınınca karbondioksit yutakları olmaktan çıkıp karbondioksit emisyonu yayıyor. Marmara’da oksijen sıfırlanırsa eski Haliç olur. Ben Haliç’in temizlenmesinde bulundum. Haliç hidrojen sülfür kaynıyordu. Bu havaya karışırsa insanı öldürür. Marmara ölürse Türkiye ölür oksijensizlikten. O yüzden Marmaray’a gözümüz üzere bakacak ulusal bir siyaset olmalı” dedi.
Fitoplankton arttı
Sıcaklığın artmasının bu yıl okyanuslarda birinci kere fitoplankton patlamasına sebep olduğunu kaydeden Prof. Dr. Öztürk, “Marmara denizinde plankton patlaması bugünlerde de oluşuyor. Bunun nedenleri sıcaklığın artması. Sudaki ozon ve fosfor kirliliği sıcaklıkların tesiriyle fitoplanktonlar oluşturuyor. Sıcaklıklar okyanuslarda ve Akdeniz’de 25-30 dereceye kadar ulaşıyor. Ege’de, Antalya’da, Hatay’da, Adana bölgesi’nde 28-30 dereceye kadar sıcaklıklar çıkıyor. Bu oksijenin tüketilmesine neden oluyor. Olağanda 20 derece sıcaklıkta çözünmüş oksijen litrede 11-12 mg iken sıcaklığın artmasıyla bu 7-8 mg/lt. azalıyor. Bu azalma sudaki canlıları da etkiliyor” diye konuştu.
Ultraviyole tesiri arttı
CNN Türk Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen de sıcak hava dalgasıyla güneşin ziyanlı ışınlarının tesirini de daha fazla hissettiğimize dikkat çekti: “Görünen ışın, uzun dalga uzunluklu ve kısa dalga uzunluklu ışın. Kısa uzunluklu radyasyon ziyanlıdır insan için. Ultraviyolenin A, B ve C. Olarak 3 sınıfı vardır. Ultraviyole C’yi 25 km. üstteki ozon katmanı aşağı göndermiyor. En kısa dalga uzunluklu o ve insan sıhhati için çok ziyanlı. Direkt cilt kanseri yapar. Ozon katmanının yararından birisi o işte. Ultraviyole B bir kat daha üstte. Bunun da yarısını ozon katmanı emiyor, yarısı dünyaya ulaşıyor. Ultraviyole A’nın ise çok fazla ziyanı yok. Bu türlü sıcak periyotlarda ultraviyole B de artar. Bu nedenle güneş altında kalınırsa cilt kanseri riski yükselir. Bilhassa açık derili bireylerde bu çok tesirli olur. O yüzden bu şahısların bu türlü vakitlerde çok fazla güneş altında durmaması lazım.”
Güneş fırtınası
Dünya’nın manyetik alanında meselelere neden olacağı öne sürülen ve bugün dünyayı etkileyeceği belirtilen “yamyam güneş fırtınası”na ait de Prof. Dr. Şen, “Güneş fırtınası, güneşteki patlamalarla meydana gelen bir radyasyon fırtınasıdır ancak şu an güneşte Türkiye’yi etkileyen o denli bir faaliyet yok” değerlendirmesini yaptı.
Ani sıcaklık artışı sonrası karşılaşılan hortumlarla iligili de Prof. Dr. Şen, “Pazartesi Trakya’dan bir yağış geliyor. Şayet gelirse akşam Marmara’nın batısını etkileyecek üzere. Yeryüzü çok sıcak olduğu için çok kuvvetli düşey hareket meydana gelebilir. İşte o vakit hortum olabilir fakat Türkiye’de şu an yağış yok. Yer çok sıcak olduğu için bu çeşit olaylar hızlanabilir.”
