Lozan Antlaşması, Türkiye’nin bağımsızlığını güvence altına alan bir anlaşma olarak tarihe geçti. Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla başlayan Kurtuluş Savaşı, askeri olarak Yunan ordusunun İzmir’i terk etmek zorunda kaldığı 9 Eylül 1922’de başarıyla sonlandı. Silahlı çatışmaların bitmesiyle diplomasi devreye girdi ve kalıcı barış anlaşması için görüşmeler başladı. 20 Kasım 1922’de toplanan Lozan Konferansı’nda görüşmeler, boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti’nin borçları gibi nedenlerden ötürü kesilmesinin ardından 23 Nisan 1923’te devam etti.
EN UZUN SÜRELİ ANTLAŞMA…
Barışın kazanılması için diplomasi masasına oturan İsmet İnönü başkanlığındaki Türk heyeti görüşmelerin her safhasında Türk halkının kayıtsız şartsız bağımsızlık hakkından vazgeçmedi. 3 ay süren müzakerelerin sonucu olarak 24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan kentinde Lozan Barış Antlaşması imzalandı. Antlaşma; TBMM temsilcileriyle İngiltere, Fransa, SSCB, Japonya, Bulgaristan, İtalya, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan, Belçika ve Portekiz arasında imzalandı. Antlaşma ile kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı ve Türkiye’nin bugünkü sınırları ile tam bağımsızlığı da tanınmış oldu. 100 yaşına giren Lozan Antlaşması dünyanın en uzun süreli barış antlaşmalarından biri olarak etkisini sürdürüyor.
Atatürk: Türk ulusunu yok etme girişimini bu antlaşmayla yıktık
MİLLİ Mücadele’nin diplomasi zaferi Lozan Barış Antlaşması, Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük eserlerinden birisidir. Ulu önder, kesintilerle birlikte 8 ay süren görüşmeleri an be an takip etti. Zaman zaman telgraf başına geçerek İsviçre’de bulunan TBMM heyetinin başkanı İsmet İnönü’ye bizzat talimatlar verdi. Boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti’nin borçları ile ilgili konulardaki görüşmelerde heyeti yönlendirdi. Zaman zaman İnönü ile fikirleri ters düşse de Türk tarafının görüşlerinin kabul edilmesini sağladı. Atatürk, Nutuk’ta da Lozan’ı şöyle tanımladı: “Bu antlaşma, Türk ulusuna karşı yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması ile tamamlandığı sanılmış büyük bir yok etme girişiminin yıkılışını bildirir bir belgedir.” (SÖZCÜ)
