Gümüşhane’de 2018 yılında tamamlanan Etraf Yolu Projesi’nin Eskibağlar Mahallesi Yoncalık mevkisine ayrılan kavşağın üzerindeki yamaçlarda kaya düşmesine karşı çelik ağ ve istinat duvarıyla tedbir alındı. Fakat yamaçtan kopan kayalar, ağı aşıp, su borusunu patlatarak yola düştü.
‘ÇELİK AĞLAR GÜÇLENDİRİLMELİ’
Gümüşhane Üniversitesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Işık, çelik ağların güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Demek ki; çelik ağ oradaki kaya kütlesini tutacak bir yapı değil. Onun tartısını taşıyabilecek boyutta olmadığını görebiliyoruz. Bu nedenle oradaki kayanın yüküne ya da boyutuna bağlı olarak yeni muhafaza tedbirleri almak gerekiyor. Orada yer alan su, baktığımız vakit aslında mevsimlik bir akarsu ve ilkbahar mevsiminde etkin olabilmektedir. Oradan akan suların bir yıkım tehlikesi arz edebilir. Zira o istinat duvarının gerisine, o suyla birlikte bir yük binecektir” dedi.
‘SPREY BETONLAMA’ ÖNERİSİ
Kaya düşme riski bulunan yamaçlar için tekliflerde bulunan Işık, “Günümüzde en yaygın kullanılan metotlardan biri; kaya bloklarını patlatma yahut denetimli formda kopararak düşürmektir. Bu yollarla tehlikeler ortadan kaldırılmaktadır. Ayrıyeten bunun yanında perdeli ağ metodu yapılmaktadır. Çağdaş manasında yapılan metotlara gelirsek, sabit ankor sistemleri var. Sabit ankor sistemleriyle de kopacak blok ya da kopmaya yakın bloklar ana kayaya montaj edilebiliyor. Sprey betonlama ya da fileleme sistemleri de bulunmaktadır. Bir de son yıllarda da gelişme gösteren izleme-uyarı sistemleri var. Bu türlü kaya bloklarının kopmasının mümkün olan yerlerde izlemeler yapılıyor. Rastgele bir hareket esnasında sensörler algılıyor ve ilgili üniteye ikazda bulunabiliyor ve orada da gerekli tedbirler alınabiliyor. Gümüşhane’de gördüğümüz bu yerde de aslında sprey betonlamanın yapılması ya da kaya sundurmaları ve tünellerin oluşturulması gerektiği kanaatindeyim” diye konuştu.
‘KAYALAR YOLA DÜŞÜYOR’
Eskibağlar Mahallesi muhtarı Musa Gündüz de “Yağmurlar her gün şiddetini artırıyor. Yağmurdan sonra güneş açıyor. Bu da kayanın hareket etmesine neden oluyor. Kayalar yola düşüyor. Buradan günde binlerce araç geçiyor. Vilayet dışına giden ve vilayet dışından gelen ambulanslar bu yolu kullanıyor. Kayaların düşmesini engellemek için çelik halat örüldü ancak halat kayalara mani olmadı. Gerekli müracaatımızı yaptık, sonuçlanmasını bekliyoruz” dedi.
Mahallede oturan Şakir Alp ise “Evimin karşısında yamaçtan kopan küçük ve büyük kayaları görüyorum. Bazen gece büyük bir ses duyuyorum. Sabah olduğunda, kayaların yola düştüğünü görüyorum. Kaygı ve kaygı içerisindeyiz” diye konuştu.
SPREY BETONLAMA
Sprey betonlama sistemi, kaya düşmesi riski olan bölgelerde kullanılan faal kaya düşmesi tedbire prosedürlerinden biridir. Bu prosedürde, düşme eğilimindeki kaya kesimlerinin üzerine püskürtme beton uygulanır ve akabinde özel filelerle yamaca destek edilir. Bu formda, kaya kütlesi güçlendirilerek düşme riski azaltılıp, insanların ve yapıların güvenliği sağlanır. Yüksek dirençli ve güçlü bir uygulama olan sprey betonlama, yüzeyini yapıştığı kayayı güçlendirir ve kopmalara karşı direncini artırır. Uygulama; kaya düşmesi potansiyeline sahip bölgelerde mühendisler, jeologlar ve uzmanlar tarafından alan değerlendirmesi sonrası uygulanır. Profesyonel mühendislik grubu tarafından yapılan sprey betonlama sistemi; kaya düşmesi riski olan yamaçlarda, otoyol kenarlarındaki kayalık bölgelerde, baraj etraflarında ve öbür kritik bölgelerde sıkça kullanılan bir yoldur.
