İzmir’in Karaburun İlçesi nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan Akdeniz Foku’nun en önemli yaşam alanları arasında yer alıyor. Akdeniz Foku, 1977 yılında resmen koruma altına alınırken, Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu yöndeki pek çok uluslararası sözleşmeye de taraf oldu.
Türkiye, 1981’de Barselona Sözleşmesi, 1984’te Bern Sözleşmesi, 1996’da CITES (Washington) Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, 2002’de Akdeniz’de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol’e imza atarak, nesli ileri derecede tehlike altında olan Akdeniz foklarını ve yaşam alanlarını birlikte koruma taahhüdünde bulunmaktadır.
Ayrıca, Karaburun – Ildırı arasındaki 946 kilometrekarelik alan 2012 yılında onaylanarak 2013’te hayata geçen Akdeniz fokunun Türkiye’de Korunması Ulusal Stratejik Eylem Planı’nda yer alırken, 2019’da da Cumhurbaşkanlığı kararıyla deniz alanları ve adaları da kapsayan şekilde Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildi.
KAÇAK İSKELE YAPIP KIYIYI KAPATTILAR
Buna karşın, yapılaşmanın yasak olduğu bölge kapsamındaki Mordoğan Mahallesi Ayıbalığı Koyu’nda yer alan For You Otuşbeş adlı turistik tesisin işletmecileri devlete ait kıyıyı işgal ederek iskele kurdu. Hem Özel Çevre Koruma Bölgesi hem de Kıyı Kenar Kanunu’na aykırı olarak kaçak yapılaşma gerçekleştiren işletmeciler, metal kazıklar çakılarak inşa edilen iskeleyi beach club olarak kullanmaya ve yüksek sesli müzik yayınıyla gürültü kirliliği yapmaya da başladı.
STK’LAR VE YURTTAŞLAR TEPKİLİ
For You Otuzbeş adlı işletmecilerin hem anayasaya göre halka ait kıyıyı ticari amaçları doğrultusunda kullanması, hem de fokların yaşam alanında yasak olan yapılaşması toplumun tepkisini çekti. Çok sayıda yurttaş Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi CİMER’e şikayette bulundu.
SUALTI ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ’NDEN DEVLETE GÖREV ÇAĞRISI
Sualtı Araştırmaları Derneği dilekçe yazarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, İzmir Valiliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Karaburun Kaymakamlığı ve Karaburun Belediyesi’ni göreve çağırdı.
Derneğin açıklamasında, devletin fok neslini koruma taahhütleri vurgulanarak, “Kıyı Kanunu’na aykırı bu kıyı yapısı inşası hem yapı olarak mevzuata aykırılık teşkil etmekte, hem de artıracağı insan baskısı ve söz konusu kıyılarda zaten zor tutunan Akdeniz Fokları’nın habitatlarından uzaklaştırması bakımından çifte olumsuz etkisi olacaktır.
Mordoğan Ayıbalığı Mevkii’nde kıyı yapısını değiştirecek müdahale ve yapılaşmanın yerinde incelenmesi, söz konusu iskele ve çelik konstrüksiyon kıyı yapısının izinlerinin kontrolü ve başkaca mevzuata aykırılık konularının belirlenmesi, ulusal mevzuat ve uluslararası sözleşmeye aykırı kıyı yapılaşmasının ortadan kaldırılması isteğimizi ilgili birimlere ilettik” denildi.
KENT KONSEYİ: KAÇAK YAPI DERHAL KALDIRILMALI
Karaburun Kent Konseyi de sert bir açıklamayla kaçak yapının derhal kaldırılmasını istedi. Konseyin açıklamasında, “Mordoğan Ayı Balığı Koyu’nda doğa ve çevre katliamının önüne geçilmelidir. Mevcut iskele derhal kullanıma kapatılmalıdır. Mevcut iskele doğal ortama zarar vermekten kaçınılarak sökülmelidir. Kamu yararına, tüm yurttaşların kullanımına açık olan kıyı şeridi işletme tarafından tel örgü ve dikenli çit ile çevrilip halkın kullanımına kapatılmıştır, bu engeller derhal kaldırılmalıdır. İşletme sahiplerine, bu yapının yapılmasına izin verenlere göz yumanlara gerekli yasal yaptırımlar uygulanmalıdır. Tesisin doğaya zarar vermemesi için sürekli kontrol altında tutulması gerekir. Daha önce verilmiş kullanım, işletme izinleri ilgili makamlarca tekrar değerlendirilmelidir” ifadeleri yer aldı.
MESLEK ODALARINDAN ÇAĞRI
Şehir Plancıları Odası, Mimarlar Odası, Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubelerinin ortak açıklamasında da sorumluluğu olan devlet yöneticilerine aynı yönde çağrıda bulunularak, “Nesli tehlike altında olan Akdeniz fokunun dinlenme ve üreme alanlarından olan Ayıbalığı Koyu’na kurulan ve Karaburun halkı tarafından da istenmeyen bu metal platform derhal kaldırılmalıdır. İşletme hakkında gerekli yasal işlemler uygulanmalı ve başka bir bölgeye benzer şekilde zarar verilmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Unutulmamalıdır ki Kıyı Kanununda da belirtildiği üzere “Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır.” Sonuç olarak, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili Yönetmeliği ile ilgili tüm mevzuata ve kamu yararına açıkça aykırı olan faaliyet hakkında başta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü olmak üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karaburun Belediyesi’ni ivedilikle işlem yapmaya ve yapılan işlemler hakkında kamuoyuna bilgilendirme yapmaya davet ediyoruz” denildi.
BELEDİYE BAŞKANI: DAVETE GİTTİĞİMDE İSKELEYİ GÖRMEDİM
20 Mayıs’ta pop şarkıcısı Hande Yener konseriyle sezon açılışı yapan işletmenin davetine ilçenin kaymakamı, belediye başkanı, belediye imar müdürü, zabıta amiri, jandarma ve emniyet yetkililerinin yer aldığı resmi erkan da katılmıştı. Karaburun Belediye Başkanı İlkay Girgin Erdoğan, “Tesisin sezon açılışı davetine kaymakam bey, imar müdürümüz, zabıta amirimiz, jandarma ve emniyet müdürlüğü yetkilileri gibi ben de katıldım. Ancak etkinlik deniz kıyısında değil, iç kesimde yapıldı, akşam saatiydi, o nedenle karanlıkta iskeleyi görmedik” dedi. Erdoğan, iskelenin yapımından önceki gün İzmir’deki internet sitelerinde yapılan yayınlar üzerine haberdar olduğunu söyledi.
BELEDİYE BAŞKANI: YETKİ BİZDE DEĞİL BAKANLIKTA
Sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve vatandaşların tepkisine hak verdiğini söyleyen Erdoğan, “Burası tescil harici bir alan, tasarrufu tamamen Karaburun Milli Emlak Müdürlüğü ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda. Tabiat Varlıkları ve Doğal SİT Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 70. Maddesi’ne göre buralarda belediye olarak bizim işlem yapma yetkimiz yok. Ancak yıkım aşamasında destek istenirse ekip görevlendiriyoruz” dedi. Kaçak yapının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiğini belirten Erdoğan, kaymakamlığın bir inceleme heyeti oluşturarak çalışma başlattığını belirtti.
İŞLETMECİLERİ ÇEVRECİ OLDUKLARINI İDDİA ETTİ
For You Otuşbeş işletmesinin sosyal medya hesabından da bir açıklama yapıldı. Yasaya ve hukuka aykırı olarak suç teşkil eden kaçak yapılaşma hakkında yanıt yer almayan açıklamada, For You Otuşbeş işletmecilerinin doğaya ve çevreye saygılı olduğu iddia edildi. Gerçeği haber veren gazetecilerin ve sosyal medyada eleştiride bulunan yurttaşların suçlandığı açıklamada işletme yönetimi şu ifadeleri kullandı:
“İşletmemiz hakkında mesnetsiz iddialar ve photoshop yapılan görüntüler kullanılarak karalama politikası başlatılmıştır. Maalesef ki, gerçeği yansıtmayan bu görüntüler değerli basın mensubu arkadaşlar tarafından servis edilerek suç işlenmektedir. Bunun yanı sıra sosyal medya kullanıcıları tarafından bilinçsizce yapılan paylaşımlar işletmemize zarar vermektedir.
Önemle belirtmek isteriz ki, işletmemiz kuruluş sürecinde belirlediğimiz en önemli disiplinlerden en önemlisi bulunduğumuz çevreye zarar vermemektir. Nitekim, işletmemizi değerli ve benzersiz kılan husus eşi benzeri olmayan doğa alanıdır. İşletmemize gelen müşterilerimiz bulunduğumuz doğa alanına ne kadar hassasiyet ve özenle hareket ettiğimizi bilmekte, daha sonra gelecek olan müşterilerimiz de bu hassasiyeti göreceklerdir.
İşletmemiz Akdeniz Foklarının yaşam alanlarına uzak bir konumda olup işletmemizin bu değerli varlıklara zarar verme ihtimali söz konusu değildir. İşletmemizin bulunduğu bu eşsiz doğanın zarar görme ihtimali olan herhangi bir husus ve veya davranış içinde bulunmadığımızı ve bulunmayacağımızı taahhüt ederiz. Bulunduğumuz emsalsiz tabiatın değerini bilerek ve bu tabiatı korumak amacı ile bizim de denetmenlik görevimizin olduğu bilincindeyiz.
Bu bağlamda hukuka aykırı eylemler yanı sıra avlanma yasağını hiçe sayarak hareket eden kişiler tarafımızca ivedilikle şikayet edilmektedir. Ek olarak işletme alanımızda bulunmamasına rağmen başkaca kişiler tarafından çevreye ve denize atılan çöpler çalışma arkadaşlarımız tarafından düzenli olarak toplanmakta ve toplanmaya devam edecektir.
Nitekim, hepimizin elinden geleni fazlasıyla yapmak suretiyle bu eşsiz doğayı korumak ve kollamak vatanımıza ve çocuklarımıza karşı borcumuzdur.”
