Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, CNN TÜRK ekranlarında Gece Görüşü programında gazeteciler Hande Fırat ve Zafer Şahin’in sorularını yanıtlıyor. Yılmaz’ın açıklamaları şöyle: Makro ekonomik büyüklüklerimiz, güncellenecek. 3 yıllık ileriye dönük yeni kestirimlerimiz, gayelerimiz ortaya konacak. Yapısal referomlar da yer alacak. Eylül ayına kadar bu çalışmalarımızı tamamlamayı öngörüyoruz. Bu döküman öngörülebilirlik sağlayan bir döküman. İktisadın düşmanı belirsizliktir. Bir seçim yaşadık, siyasi belirsizlik ortadan kalktı. Bu iktisat için de çok değerli. 5 yıllık bir perspektifimiz var. Şeffaf bir formda toplumun önüne konmuş olacak program. Birebir vakitte bir ortak akıl sonucu ortaya çıkacak. Biz Türkiye Yüzyılı’nın birinci kabinesiyiz ve bu yüzyılı 85 milyon ile birlikte inşa edeceğiz. İlgili tüm taraflarla istişare içinde olacağız. Bizim temel düsturumuz istişare.
ENFLASYON
Dünyanın da bizim de temel sıkıntımız. Bir taraftan da dünyada resesyon riski var. Son 3 yıla baktığımızda gerçek tarafta çok güçlüyüz. Artık enflasyon ile topyekün gayret vakti. Bir tarafında işin para siyasetleri var. Bundan ibaret değil bir taraftan maliye siyaseti ile uyumlu olmalı. Sektörel siyasetler da enflasyonu etkiliyor.
TARIM VE BESİN POLİTİKALARI
Denetimlerden tutun, tarımdaki verimliliğe varıncaya kadar çok sayıda başlık var. Tarım kesimi stratejik ve hiçbir vakit modası geçmeyecek bir kesimdir. Kalkınma denince akla sanayi geliyor fakat tarım da çok çok kıymetli. Besin konusuna büyük ehemmiyet veriyoruz. Seçim beyannamemizde de çok kıymetli siyasetler koyduk ortaya. Tarım Bakanımız İktisat uyum grubumuzun bir üyesi. Kapsamlı bir biçimde değişik bakanlıkların da katkısıyla büyük kıymet atfedeceğiz. Besin ve kiralarla ilgili adımlar atılacak.
‘DÜNYADA BÜYÜME SURATI DÜŞÜYOR’
Enflasyonda beklenti idaresi çok değerli. Beşerler bazen fiyat artacak diye, şimdiden harekete geçme eğilimi gösteriyor. Bu olumsuz beklentileri kırmamız gerekiyor. Bu bir süreç, bir gecede olabilecek bir şey değil elbette. Basamak evre ara alacağız. Dünyadaki gelişmeler de bize yardımcı olacak. Dünyada büyüme suratı düşüyor. Bu da talebi aşağı çekiyor. Bu da doğal fiyatları düşürüyor. Dünyada güç başta olmak üzere fiyatlarda bir düşüş görüyoruz. Bununla birlikte içerideki önlemlerle kademe basamak bir yere geleceğiz.
Orta vadeli programla göreceğiz. Belirli bir süreç bu. Tek başına enflasyona baktığınızda öbür alanları kırar dökersiniz. Bütün bu istikrarlar içinde enflasyonu aşağı çekeceğiz. Çalışan kesitleri enflasyona ezdirmemek için gerekli önlemleri alacağız. Satın alma güçlerinin korunması konusunda önlemleri almaya devam edeceğiz.
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ
Çok değerli 2 seçim yaşadık Mayıs ayında. Parlamento ve Cumhurbaşkanlığı ortasında bir ahenk var. Eski sistem olsaydı bu kadar süratli bir halde belirsizlik ortadan kalkmazdı. Bakanlık pazarlıkları, tartışmalar yaşanır. Yeni idare sisteminin burada yararını yaşayarak gördük. Cumhurbaşkanımız seçilir seçilmez yeminini etti. Çabucak akşamında da kabinesini açıkladı. Gece gündüz bu sistemin avantajlarını ile süratli hareket etmenin avantajlarını değerlendireceğiz.
Enflasyonda belirli bir düşüş oldu. Zati başlamış bir süreç. Önümüzdeki periyotta kademe aşama daha âlâ noktalara gideceğiz. Ekonomik, toplumsal istikrarlar ile. Tek bir noktaya baktığınızda aldatıcı olabilir. Kalkınmakta olan güçlü bir ülkeyiz. Çok güçlü artılarımız var. Bir yandan da dünya güçlü bir periyotta. Rusya-Ukrayna savaşı var. Vatandaşımıza verdiğimiz kelamları sonuna kadar takip edeceğiz.
KURDAKİ DALGALANMALAR
Kurun farklı tesirleri var. Geçişkenliği var. Enflasyona yansıma kelam konusu olabiliyor. Bir yandan rekabeti artırıp turizme katkı sağlayıp cari açığa olumlu yansıyabiliyor. Değerli olan kontrolenden çıkmaması. Bizim izlediğimiz özgür kur rejimi. Oluşan arz talepleri günlük değişimleri küçük küçük absorbe edebiliyorsunuz. Çok büyük hareketlenmeler olmaz, küçük küçük hareketlerle kendi istikrarını bulur. Değerli olan temellerdir. Dövizin arzı ve talebidir bu. Bizim bir kur iddiamız kelam konusu değil. Spekülasyonlarla yalnızca gayret ederiz. İhracatımızı artırdıkça, döviz kazandırıcı atılımlar yaptıkça kur da tertibe girecektir.
Cari açığı aşağı çekerken, tasarruf oranlarını artırmak gerekiyor. Bizim gayemiz tasaruffları cazip hale getirerek yatırımlarını sürdürmek. Bizim tercihimiz gerek beşere yatırım, gerek kentlere yatırım yapmak. Lakin bunu da sağlam kaynak ve tasarruflarla ortaya koymak. Yatırımları desteklemeye devam edeceğiz. Yatırım kalkınmanın özü temeli. Cumhurbaşkanımızın da dediği üzere yatırım, istihdam, üretim ihracat. Türkiye’nin klasik sorunu nedir? AK Parti’den de geri gidin. Bu yeni değil. Cari açık.
‘EKONOMİDE GAYELERİMİZ DEĞİŞMEZ’
Çok güç koşullarda arkadaşlarımız misyon yaptı. Pandemi ve pandemi sonrası periyotlarda bilhassa. Dünyanın ve Türkiye’nin kuralları dinamik. Büyümek kalkınmak istiyoruz. Burada bir farklılık yok. Ancak her periyodun kendine nazaran kuralları var. Bu hususta da gerekli güncelemeleri yaparsınız. Kaideler değiştikçe siyasetlerin güncellenmesi kadar doğal bir şey yok. Genel çerçeve değişmez. Amaçlarda bir değişme kelam konusu değil. AK Parti’nin başından beri izlediği budur. Aşikâr değişmezler ve dinamik gerçekler. Keskin dönüşler olduğunu düşünmüyorum. Daima uçlarda bakıyoruz soruna. O denli değil. Bu doğal bir akış aslında.
KUR MUHAFAZALI MEVDUAT
İyi bir süreç gördü. Lakin başından itibaren süreksiz bir düzenlemeydi. Ani bir bir formda çıkış olmalı mı? Olmamalı. Evreli geçiş olmalı yoksa finansal piyasalarda istikrarsızlığa yol açabilirsiniz. Kurallarını tartışmamız lazım. Ani bir halde duruş bu cins siyasetlerde yanlışsız değil. Bir siyasetten başkasına geçerken ani geçiş yapmazsınız. Bunu takip edersiniz. Kendi haline bıraktığınız vakit bir anda durmuyor. Bugün durdurdum dediğinizde bile vadesi doluncaya kadar bir grup hesaplar buradan faydalanmaya devam edecek. Yıl sonunda bitmeyebilir.
Kur muhafazalı sistemde etaplı olarak hareket edeceğiz. TL cinsi tasarrufu cazip hale getirererek gerekli önlemleri aralarak hareket edeceğiz.
‘KUR İLE İLGİLİ TASA EDİLECEK BİR DURUM YOK’
Kur ile ilgili tasa edilecek bir durum yok. Bizim çok güçlü bir bankacılık bölümümüz var. Türkiye dışa açık bir iktisat. Ancak bu kurun gündelik olarak hareket etmeyeceği manasına gelmez. Burada kıymetli olan gerçek kur ile nominal kur. Enflasyon ile birlikte kurdaki hareket olağandır. Gerçek kur üzerinden bakmak daha değerli. Çok değerli bir hareketlilik olacağını düşünmüyorum. Yılın ikinci yarısında olumlu bir perspektife sahibiz cari açık olarak. Bir düşüş görüyoruz. Bunu politikalarımızla da destekleyeceğiz. Üretimi artırıcı siyasetlere takviye vermeye devam edeceğiz.
ASGARİ FİYAT VE MEMUR ZAMMI
Geçen yıl fiyatlarda maaşlarda düzenlemeler yaptık. Minimum fiyatta 2 kez ayarlama yaptık. Yüzde 54 üzere epeyce yüksek bir artış yaptık. Temmuz’da kıymetli gündemimiz var. Minimum fiyat görüşmeleri başladı. Alım gücünü korumak için 6 ayda bir müzakere yürütüyoruz. Temmuz ayında 3’lü görüşmeler ortak anlayış ve uzlaşma ile sonuçlansın. Temmuz ayının başlarında bitecek ve minimum fiyatta satın alma gücünü artıracak bir yaklaşım sergileyeceğiz. Memur maaşları ve emeklilere ait çalışmalarda Meclis’e gitmesi gereken düzenleme ve artışlar olacak. Onlar da çalışılıyor. Geniş toplumsal kesitlerin satın alma gücünü muhafazaya yönelik adımları atacağız, rastgele bir tereddüt kelam konusu değil. Enflasyona çalışanları ezdirmeyeceğiz. Yeni bir hadise değil. Sayın Cumhurbaşkanımızın başbakan olduğu günden bugüne unsuru bu olmuştur. Temel yaklaşımımız budur. 3 tarafın müzakere ettiği bir süreç bir şey söylemek yanlışsız olmaz. Biz her vakit çalışanlardan yana olmuşuzdur lakin tabi iş verenlerin de telaşlarını dikkate almak zorundayız. Kayıt dışılığa yol açmamanız lazım. İktisattaki gelişmeler kesinlikle ortaya konacaktır.
MEMUR İÇİN EN DÜŞÜK MAAŞ 22 BİN
Biz bu düzenleme talebini Meclis’e arz edeceğiz. Gerisi Meclis’te. Meclisimiz Bayram’dan sonra da bir müddet çalışacak ve yasal düzenlemelerin öncelikli olarak ele alınacağını düşüyorum.
EMEKLİ MAAŞLARI
Çalışma Bakanlığı çalışıyor. Kademeli bir yaklaşım içinde bakılacak soruna. Esasen 7.500 TL maaşı olanlar bu güncellemeden yararlanamadı bununla ilgili çalışma yapılacak. Son kelam Meclis’in.
Asgari fiyat ismi üstünde taban. Biz diyoruz ki bunun altında verme. Bu fiyat verilmeli manasında bir fiyat değil bu. İş verenlerin de bir istikrarları var buna hürmet duyuyoruz. Kimsenin elini tutmuyoruz gönül ister ki daha fazla versinler. Önümüzdeki süreçlerde ekonomimizdeki sağlıklı gelişim içinde işletmelerimiz daha fazla büyür ve bu paydan çalışanları da yarar görür diyoruz.
KAMUDA TASARRUF ARTICI HAMLELER
Verimli çalıştığınızda tasarruf yapmış oluyorsunuz. Kaynakları gerçek kullanmak budur. Yatırımın bir ismi da tasarruftur. Daha fazla getirisi olan işleri öncelikli hale getirmektir. Bunlar kamuda tasarrufu artırıcı atılımlar. Tıpkı kaynakla daha fazla üretimi nasıl sağlayabilirim mantığı ile bakabilmek.
