ASLIHAN ALTAY KARATAŞ/ MEHTAP GÖKDEMİR ANKARA- Türkiye’de birinci kere yapılan Cumhurbaşkanlığı ikinci tıp seçimi için milyonlarca seçmen dün tekrar sandığa gitti. Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken 5 yıl misyon yapacak Cumhurbaşkanı, seçmenlerin yüzde 52,16’sının oyunu alan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu.
İkinci çeşit seçimlerinde, Cumhur İttifakı adayı Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu yarıştı.
28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi
İkinci cinste, seçime iştirak oranının düşmesi dikkat çekti. 14 Mayıs’ta iştirak oranı yüzde 87,04 olarak gerçekleşirken, yurt içi oylarda seçmenlerin iştiraki yüzde 88,92 olmuştu. İkinci cinste bu oran yüzde 83,8’e indi. Tunceli hariç bütün vilayetlerde seçime iştirak düştü. 64 milyon 197 bin 419 kayıtlı seçmenden 53 milyon 841 bin 229’u oy kullandı, 53 milyon 158 bin 082 oy geçerli 683 bin 147 oy geçersiz sayıldı. Yurt dışı seçmenin ikinci cinsteki rekor iştirakine karşılık, yurt içi seçmenin sandığa ilgisinin azalmasında birinci cinste Erdoğan’ın 2,5 milyon oy fark atmasının motivasyonu düşürmesi, Millet İttifakı’na Ümit Özdağ’ın iştirakinin Kürt seçmenleri olumsuz etkilemesi üzere faktörlerin tesirli olduğu yorumları yapıldı.
Yüzde 52.16 ile seçildi
Bugün saat 00.30 prestijiyle Türkiye genelindeki sandıkların yüzde 99,8’i açıldı. Buna nazaran Erdoğan, ikinci tıpta oyların yüzde 52,16’sına denk gelen 27 milyon 725 bin 131 oy alarak tekrar Cumhurbaşkanı seçilmeyi başardı. Kılıçdaroğlu ise oyların yüzde 47,84’üne denk gelen 25 milyon 432 bin 951 oy alarak yarışı kaybetti. Birinci çeşit sonuçlarıyla karşılaştırıldığında Erdoğan oylarını 2,6 puan, oy sayısını yaklaşık 591 bin artırdı. Kılıçdaroğlu ise, oy oranını yaklaşık 2,9 puan artırmasına karşılık Erdoğan’ı yakalayamadı, oy sayısını da yaklaşık 838 bin yükseltti. İkinci tıpta Erdoğan, rakibi Kılıçdaroğlu’na 4,3 puan ve 2 milyon 292 bin oy fark attı.
İkinci cinste Erdoğan, 81 ilin tamamında oyunu yüzde 0,9 ile yüzde 7,9 ortasında artırarak kıymetli bir muvaffakiyete da imza attı. En büyük artışı yüzde 7,9 ile Oğan’ın memleketi Iğdır’da gerçekleştiren Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun memleketi Tunceli’de de oyunu yüzde 0,9 puan yükseltti. CHP’li büyükşehir belediyesinin depremzedeleri otelden erken tahliye etme teşebbüsünde bulunduğu Tekirdağ’da oyunu yüzde 1,65 artıran Erdoğan, HDP’li seçmenlerin yükte olduğu vilayetlerde Kılıçdaroğlu’na kaybetmesine karşılık oyunu artırmayı başardı.
Marmara el değiştirdi
Seçimin ikinci tipinde Erdoğan 3 bölgede, Kılıçdaroğlu 4 bölgede en çok oyu alırken, birinci çeşitte Erdoğan’ın birinci geldiği Marmara bu sefer el değiştirdi ve Kılıçdaroğlu ipi önde göğüsledi. 14 Mayıs’ta Erdoğan, Marmara, Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu olmak üzere 4 bölgede, Kılıçdaroğlu Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu olmak üzere 3 bölgede birinci gelmişti. İkinci cinste Erdoğan’a en yüksek oy veren bölge yüzde 65,36 ile Karadeniz olurken, birinci tıpta da en çok oy yüzde 61,99 ile Karadeniz’den gelmişti. Kılıçdaroğlu, birinci cinste olduğu üzere, ikinci çeşitte da İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Adana ve Diyarbakır vilayetlerini kazandı. Erdoğan da birinci çeşitteki üzere Bursa, Kayseri, Kocaeli, Konya, Samsun, Trabzon ve Şanlıurfa vilayetlerinde birinci geldi.
En yüksek oy Ege’den
Birinci tıpta Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde oyu Erdoğan’dan yüksek olan Kılıçdaroğlu, ikinci cinste Akdeniz, Ege, Marmara, Güneydoğu Anadolu’da daha yüksek oy aldı. Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu’da kılpayı oranla daha yüksek oy alan Kılıçdaroğlu’na en bariz oy ise Ege Bölgesi’nden geldi.
Erdoğan, 52 vilayette önde bitirdi
İlk tıpta 51 kentte birinci olan Erdoğan, ikinci çeşitte ise 52 vilayette yarışı önde bitirmeyi başardı. Kılıçdaroğlu, birinci tıpta yüzde 0,5 üzere kılpayı bir farkla kazandığı zelzele ili Hatay’ı, ikinci çeşitte kaybetti. Hatay’da yüzde 50,14’lük oy oranıyla birincilik Erdoğan’ın oldu. 14 Mayıs’ta 30 vilayetten birinci çıkan Kılıçdaroğlu, 28 Mayıs’ta 29 vilayette ipi önde göğüsledi.
Kılıçdaroğlu’nun yüksek oy aldığı vilayetler şöyle: Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bitlis, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir, Hakkari, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kırklareli, Mardin, Muğla, Muş, Siirt, Tekirdağ, Tunceli, Van, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır. Kılıçdaroğlu, Artvin, Hatay, Manisa, Yalova’yı kılpayı kaybederken, Ankara ve Bitlis’i de kılpayı oranla kazandı. Vilayetlere bakıldığında Erdoğan’a en yüksek oyu yüzde 82,45’lik oranla Bayburt’un verdiği görüldü. Birinci tıpta 7 vilayette yüzde 70’in üzerinde oy alan Erdoğan, ikinci tıpta büyük bir atağa kalkarak bu oranı ikiye katladı ve tam 14 vilayette yüzde 70’in üzerinde oy almayı başardı.Erdoğan’a en çok oy veren ikinci vilayet yüzde 78,54 ile Gümüşhane, üçüncü vilayet yüzde 76,76 ile Çankırı, dördüncü vilayet ise yüzde 75,86 ile memleketi Rize oldu.
Kılıçdaroğlu ise en yüksek oyu birinci cinste olduğu üzere memleketi Tunceli’den aldı, birinci tipe nazaran ikinci tıpta Tunceli’deki oyunu artırdı. İkinci tıpta da en düşük oyu ise birinci cinste olduğu üzere Bayburt’tan aldı.
9 sarsıntı vilayetinde birinci oldu
6 Şubat zelzeleleriyle sarsılan 11 vilayetten birinci çeşitte aldığı yüksek oylarla dikkat çeken Erdoğan, ikinci cinste da oylarını üste taşıdı. Birinci cinste kaybettiği Hatay’ı ikinci tıpta kazanan Erdoğan, böylelikle 9 sarsıntı vilayetinde birinci geldi. Kılıçdaroğlu ise, yalnızca Diyarbakır ve Adana’da birinciliği alabildi. Sarsıntı vilayetleri içinde en yüksek oyu birici çeşitteki üzere Kahramanmaraş’tan alan Erdoğan, en büyük oy artışını ise yüzde 4,44 ile Kilis’te gerçekleştirdi. Kılıçdaroğlu’nun birinci tipe nazaran oyunu düşürdüğü vilayetler Adıyaman, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Van olarak sıralandı. Kılıçdaroğlu’nun oyunun en düşük olduğu vilayetler ise Çankırı, Elazığ, Erzurum, Gümüşhane, Konya, Kütahya, Malatya, Kahramanmaraş, Rize, Sivas, Yozgat, Aksaray, Bayburt, Düzce oldu.
Yurt dışında oylar Erdoğan’a gitti
AYŞEGÜL KAHVECİOĞLU/ ANKARA- Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci çeşidinde, 14 Mayıs’ta yüzde 5,17 oy alan ve ikinci çeşitte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı destekleyeceğini açıklayan Sinan Oğan’ın oyları Erdoğan ile Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ortasında yarı yarıya paylaşıldı.
Oğan’ın yüzde 11,94 ile en fazla oy aldığı memleketi Iğdır’da ikinci çeşitte seçime iştirak yüzde 7,33 oranında azaldı. Erdoğan’a takviyesini açıklayan Oğan’ın Iğdır’da birinci çeşitte aldığı yüzde 12’lik oyun 8 puanı Erdoğan’a; 4 puanı ise Kılıçdaroğlu’na yazıldı.
Oğan’ın birinci cinste yüzde 9 ile en yüksek ikinci oyunu aldığı Kayseri’de de seçime iştirak oranı yüzde 3 düşerken; Oğan’ın oylarını Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun yarı yarıya paylaştığı görüldü.
Oğan’ın yüzde 8 ile en çok oy aldığı üçüncü vilayet olan Bilecik’te ise kelam konusu oyların 5,5 puanının Kılıçdaroğlu’na gitmesi dikkati çekti. Oğan’ın Eskişehir’de topladığı yüzde 7,5’lik oyun 5 puanı; Tekirdağ’da da yüzde 5’lik oyun 4 puanı Kılıçdaroğlu’na gitti. Oğan’ın yüzde 5’in üzerinde oy aldığı başka vilayetlerde ise oylar iki isim ortasında yarı yarıya paylaşıldı.
Sandığa gitmeyen seçmen Erdoğan’a yaradı
Hakkında açılan kapatma davası nedeniyle seçimlere Yeşil Sol Parti ismi altında giren HDP seçmeninin ağır olarak yaşadığı doğu ve güneydoğuda ise seçime iştirak oranının birtakım vilayetlerde yüzde 7,5’i bulacak biçimde düşmesi, seçim sonucunun Erdoğan lehine sonuçlanmasını sağladı.
Erdoğan’ın en güçlü olduğu doğu vilayetlerinin başında gelen Şanlıurfa’da seçime iştirak oranı yüzde 4 azalırken Erdoğan’ın oylarının 3 puan arttığı görüldü. İştirakin 14 Mayıs seçimlerine nazaran yüzde 7 azaldığı Ağrı ve yüzde 6 azaldığı Diyarbakır’da da Erdoğan’ın oyları 2 ila 3 puan artarken Kılıçdaroğlu’nun oyunun değişmemesi dikkati çekti.
Kılıçdaroğlu’nun Batman, Adıyaman, Şırnak, Bitlis, Hakkâri’de de oyları birebir kaldı. Kılıçdaroğlu oylarını, Kürtlerin ağır yaşadığı vilayetlerden Iğdır’da 4,37 puan, Tunceli’de 2 puan, Kars’ta 1,6 puan, Ardahan’da 1,5 puan yükseltti. Mardin, Siirt, Bingöl ve Van’da 1; Muş’ta ise 1,7 puan kaybetti. Erdoğan ise tüm vilayetlerde puanını artırdı. Erdoğan’ın oyunu en çok yükselttiği doğu ili ise yüzde 7,85 ile Iğdır oldu.
Avrupa’da oylarını 2’şer puan artırdı
Katılımın yüzde 2 azaldığı yurtdışında ise dün akşam saat 21.00 prestijiyle yüzde 63’ü açılan sandıklardan yüzde 59.03 oy oranıyla Erdoğan galip çıktı. Kılıçdaroğlu’nun oyu ise yüzde 40,97’de kaldı. Erdoğan’ın oylarının Türklerin en ağır yaşadığı Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda ve Avusturya’da yaklaşık 2’şer puan artması; Kılıçdaroğlu’nun oylarının ise tıpkı kalması birinci cinste bu ülkelerden Oğan’a giden oyların dünkü seçimlerde Erdoğan’a kaydığını gösterdi.
Kılıçdaroğlu ABD’de birinci
Kılıçdaroğlu, 14 Mayıs’ta birinci olduğu tüm ülkelerde yeniden en çok oyu alan aday oldu. Kılıçdaroğlu, Polonya’da kullanılan oyların yüzde 90,44’ünü alırken; ABD’de oyların yüzde 80,27’sini, İtalya’da yüzde 81,73’ünü, Yunanistan’da yüzde 81,06’sını, Kanada’da yüzde 80,11’ini, Macaristan’da yüzde 76,94’ünü, İspanya’da 75,74’ünü, İsrail’de 74,07’sini, Güney Afrika’da yüzde 73,05’ini, Çin’de yüzde 71,99’unu, Japonya’da yüzde 63,48’ini, Rusya’da yüzde 60,07’sini, KKTC’de yüzde 59,48’ini aldı.
Avrupa’daki gurbetçilerin tercihi değişmedi
Erdoğan, Lübnan’da oyların yüzde 96,37’sini, Ürdün’de yüzde 89,51’ini, Suudi Arabistan’da yüzde 82,97’sini, Pakistan’da yüzde 77,59’unu, Mısır’da 73,82’sini, Libya’da yüzde 65,45, Katar’da yüzde 62,51, Malezya’da yüzde 56,91, Azerbaycan’da ise yüzde 51,42 alarak birinci oldu. Erdoğan Türklerin en ağır yaşadığı Avrupa ülkelerinde de tekrar zafer elde etti. Avusturya’da oyların yüzde 73,67’sini alan Erdoğan, Belçika’da yüzde 73,61, Hollanda’da yüzde 70,87, Almanya’da yüzde 67,04, Fransa’da yüzde 66,46 oy topladı. Gümrüklerde kurulan sandıklardan da yüzde 58,32 oy oranı ile Erdoğan galip çıkarken Kılıçdaroğlu gümrük oylarının yüzde 41,68’ini alabildi.
