İçtihat Bülteni’nden edinilen bilgiye nazaran, davacı H.B. ile davalı E.B. 2013 yılında evlendi. Çiftin bu evlilikten bir de çocukları dünyaya geldi. Teze nazaran evliliklerinin üzerinden 1,5 yıl sonra E.B. 14 yaşındaki amcasının kızı ile kaçınca hakkında çocuğun cinsel istismarı kabahatinden soruşturma başlatıldı. Aldatılan H.B. de eşi hakkında avukatı aracılığıyla boşanma davası açtı.
H.B.’nin vekil avukatı dava dilekçesinde özetle; tarafların boşanmalarına, müvekkil için aylık 500 TL, müşterek çocuk için ise aylık 300 TL olmak üzere toplam 800 TL önlem nafakasına, bu nafakaların boşandıktan sonra yoksulluk ve iştirak nafakası olarak devamı ile 40 bin TL maddi ve 40 bin TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Davalı E.B.’nin vekili, müvekkilinin eşi ile severek evlendiğini, hiçbir formda onu aldatmayı aklına getirmediğini, duygusal bir boşluk yaşadığı sırada kendisine bildiri atmak sureti ile ilgisini cezbeden G.H. ile yakınlaştığını, bu yanılgısının sonucunda tutuklandığını ve yuvasının dağıldığını, Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmekte olan davanın sonucunun beklenmesini talep ettiklerini, müvekkilinden talep edilen tazminat fiyatlarının yüksek olduğunu, müvekkilinin tutuklu olmasından ötürü nafaka taleplerini de karşılama gücünün olmadığını belirterek davanın reddini savundu.
BOŞANMA TALEBİ KABUL, NAFAKA VE TAZMİNAT TALEBİ KISMEN KABUL EDİLDİ
İlk derece mahkemesi, boşanmaya sebep olan olaylarda davalı erkeğin sadakat yükümlülüğüne muhalif davrandığı ve davacı eş ile birlikte yaşamaktan kaçındığı için tam kusurlu olduğu gerekçesiyle tarafların boşanmalarına, ortak çocuğun velayetinin anneye verilmesine, ortak çocuk için 100 TL tedbir-iştirak nafakası, davacı bayan faydasına da 200 TL tedbir-yoksulluk nafakası ile 20 bin TL maddi ve 20 bin TL manevi tazminatın faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verdi.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı yasal mühleti içinde davalı vekilince istinaf isteminde bulunuldu.
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ: “DAVALININ CEZAEVİNDEN TAHLİYE TARİHİNDEN İTİBAREN NAFAKALAR TAHSİL EDİLEBİLİR”
Bölge Adliye Mahkemesi, davalı kocanın cinsel istismar ve hürriyeti tahdit hatalarından ötürü mahkûmiyetine karar verildiği ve hükmen tutuklu olduğu, davacı bayanın mesken hanımı olup boşanma yüzünden yoksulluğa düşeceği, lakin davalı kocanın nizamlı bir gelirinin ve malvarlığının bulunmadığı, tutukluluk yahut hükümlülük hâlinin ne vakit sona ereceğinin bilinmediği, cezaevinde tutuklu yahut hükümlü olmanın nafaka yükümlüğünü ortadan kaldırmayacağı, davalının cezaevinde bulunduğu müddette nafaka yükümlülüğü altına sokulmasının İcra ve İflas Kanununun (İİK) 344. unsuru mucibince hapsen tazyik müeyyidesi ile karşı karşıya bırakacağı, yoksulluk nafakasına hükmedilmemesi hâlinde ise TMK’nın 178. hususu uyarınca yoksulluk nafakası talep etme hakkının zamanaşımına uğrayacağı, bu durumda davalının boşanma kararının katileşmesinden bir yıl bir gün sonra tahliye edilmiş olması hâlinde yoksulluk nafakası yükümlülüğünden kurtulacağı gerekçesiyle davalının nafakalara yönelik istinaf talebinin kabulü ile birinci derece mahkemesi kararının 4. ve 5. unsurları kaldırılarak yerine ortak çocuk için 100 TL iştirak, davacı bayan için 200 TL yoksulluk nafakasının davalının cezaevinden tahliye tarihinden geçerli olmak üzere tahsiline karar verdi.
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı yasal mühleti içinde davalı vekili tarafından temyiz talebinde bulunuldu.
YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ, BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN KARARINI BOZDU
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 20 Şubat 2019 tarihli bozma ilâmında şu tabirlere yer verdi. “İlk derece mahkemesince davacı bayanın yoksulluk nafakası talebinin kabulüne aylık 200 TL yoksulluk nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Davalı erkeğin istinaf talebi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi’nin kararı ile davalı erkeğin yoksulluk nafakasına ait istinaf talebinin kabulü ile aylık 200 TL yoksulluk nafakasının davalı erkeğin cezaevinden tahliye tarihinden geçerli olmak üzere davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Davalı erkeğin hala mahkum olduğu 16 yıl 8 ay ve 2 yıl 6 ay mahpus cezalarından ötürü ceza infaz kurumunda karar özlü olarak bulunduğu anlaşılmaktadır. Her ne kadar erkeğin cezaevinde tutuklu yahut hükümlü olması, yoksulluk nafakası ile sorumlu tutulmamasını gerektirmez ise de evrak çerçevesinde yaptırılan toplumsal ve ekonomik durum araştırmasında davalı erkeğin rastgele bir geliri ve malvarlığının olmadığı anlaşılmaktadır. Kendi fakir olan kişi nafaka ile yükümlü tutulamaz. Bu durumda davacı bayanın yoksulluk nafakası talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, kabulü gerçek olmayıp bozmayı gerektirmiştir ” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi, evvelki münasebet tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verdi ve direnme kararı yasal mühleti içinde davalı vekili tarafından temyiz edildiği için evrak Yargıtay Hukuk Genel Konseyi’nin gündemine geldi.
YARGITAY HUKUK GENEL KONSEYİ: “CEZAEVİNDE OLMAK YOKSULLUK NAFAKASI ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ ORTADAN KALDIRMAZ”
Yargıtay Hukuk Genel Şurası, Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararını yerinde bulduğu kararında şu tabirlere yer verdi.
Dosya kapsamı prestiji ile tarafların toplumsal ve ekonomik durumlarına ait bilgiler ve toplanan tüm kanıtlar incelendiğinde; davalı erkeğin çocuğun cinsel istismarı ve kişiyi hürriyetinden mahrum bırakma cürümlerinden ötürü cezalandırılmasına karar verildiği, davalı erkeğin tam kusurlu, davacının ise kusursuz olduğu, davacı bayan mesken hanımı olup hiçbir gelirinin ve malvarlığının bulunmadığı, ceza konutunda hükümlü yahut tutuklu olmanın yoksulluk nafakası ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davacı bayan faydasına TMK 175. unsurunda düzenlenen yoksulluk nafakası isteme şartlarının oluştuğu ve yoksulluk nafakasına davalının cezaevinden tahliye edileceği tarihten itibaren hükmedilmesinin de hakkaniyete uygun olacağı münasebetinin yerinde olduğu sonucuna varılmıştır. Hukuk Genel Heyetinde yapılan görüşmeler sırasında; davalı erkeğin rastgele bir malvarlığı ve gelirinin bulunmadığı, kendisi fakir olan kişinin nafaka ile sorumlu tutulamayacağı münasebeti ile direnme kararının bozulması gerektiği görüşü ileri sürülmüş ise de bu görüş üstte açıklanan sebeplerle Konsey çoğunluğunca benimsenmemiştir. Hâl bu türlü olunca Bölge Adliye Mahkemesince üstte açıklanan konulara değinilerek verilen direnme kararı metot ve yasaya uygun olup yerindedir.”
Kararı pahalandıran İstanbul Barosu üyesi Avukat Fatih Karamercan
“Kanımızca, nafaka yükümlüsünün yalnızca tutuklu yahut hükümlü olması kendisini nafaka yükümlülüğünden kurtarmaz. Lakin, nafaka yükümlüsü kişinin tutuklu yahut hükümlü olduğu sırada nizamlı bir kira geliri yahut gibisi geliri yoksa türel manada kişinin nafaka yükümlüsü olarak kabul edilmesi durumunda, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun “Nafakaya Ait Kararlara Uymayanların Cezası” kenar başlıklı 344. unsuru gereği ayrıyeten tazyik mahpus cezası ile cezalandırılacaktır. Bu türlü bir durumda da, kişinin kendi içinde bulunduğu durum gereği öteki bir tabirle nafaka ödeyememe durumunda imkânsızlık sebebi ile tekrar tüzel bir yaptırımla karşı karşıya kalması, ne ceza hukuku kanun koyucusunun ne de özel hukuk kanun koyucusunun tercih edeceği bir yaklaşım olamaz” dedi.
