Türkiye’nin en büyük maden faciası olarak tarihe geçen ve 301 madencinin hayatını kaybettiği Soma maden faciasının üzerinden 9 yıl geçmesine rağmen, bazı ailelerin halen tazminat konusunda mücadele verdiği ortaya çıktı. Birçok aile facianın yaşandığı ilk yıllarda tazminatlarını alırken, bir kısım ailenin ise Yargıtay ve istinaf mahkemelerindeki maddi-manevi tazminat davaları devam ediyor.
BAKANLIK 194 AİLE OLARAK AÇIKLAMIŞTI
CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırloğlu, 2022 yılının Ocak ayında kaç şehit madenci yakınının tazminatlarını alamadığı ve davasının devam ettiği konusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na soru önergesi sunmuştu. Bakanlık soru önergesine 2022 Mart ayında cevap vererek, hayatını kaybeden madenci ailelerinin açtığı maddi ve manevi tazminat davası sayısının 682 olduğunu, 508 icra dosyasına 309 milyon 442 bin 39 TL ödeme yapıldığını ve 194 ailenin halen yargılama sürecinin devam etmesi sebebiyle tazminat alamadığını açıklamıştı.
Bakanlık tarafından verilen cevapta ayrıca, açılan davalar için bu zamana kadar 42 milyon lira yargı gideri ödendiği, bunun 33 milyon lirasının Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin teminatlarından kesildiği, Türkiye Kömür İşletmeleri(TKİ) ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin taraf olduğu davalar için 2,7 milyon lira teminat mektubu komisyon ücreti ödendiği ifadelerine de yer verilmişti.
“100 AİLENİN DAVALARI HALEN SONUÇLANMADI”
301 Madenciler Sosyal Yardımlaşma Derneği Başkanı İsmail Çolak, bakanlığın açıkladığı 194 aileden bir kısmının davasının sonuçlanarak tazminatlarını aldığını ve şu anda yaklaşık 100 ailenin davasının sonuçlanmaması sebebiyle hala tazminat almadığını ifade etti.
Tazminatlarını alamayan ailelerin şu anda maddi sıkıntı içerisinde olduğunu vurgulayan dernek başkanı Çolak konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
– 13 Mayıs 2014 yılında yaşanan maden faciasının ardından açmış olduğumuz maddi ve manevi tazminat davalarının yüzde 80 kısmı sonuçlanırken, yüzde 20’lik kısmı ise hala sonuçlanmadı. Yaklaşık 100 madenci şehidi yakının maddi ile manevi tazminat davalarının kimisi Yargıtay’da kimisi ise istinaf mahkemelerinde bekletiliyor. Bu süreç boyunca ceza davalarının bitip, sanıklarının tahliye edildiği ve ailelerin mağdur olup hala maddi ile manevi tazminat davalarının bitmemesi ne çelişkidir. Buna bir türlü anlam veremiyoruz. Davaların 9 yıldır Yargıtay veya istinafta bekletilmesinin ne anlamı var. Yetkililere sesleniyoruz.
– Tazminatlarını alamayan ailelerimizin yaşadıkları bu mağduriyetlerine bir an önce çözüm bulunmasını istiyoruz. Çünkü böyle ekonomik şartların zor olduğu ve geçinmenin zor olduğu bu süreçten geçiyoruz. Bu ailelerimizin davaların açıldığı ilk günlerde alacakları paralarla kendilerine oturabilecekleri daire alabiliyorlardı. Ama şuanda verilecek olan tazminatlarla o evlerin arsalarını bile alamıyorlar. Çok sıkıntılı ailelerimiz var. Geçimini ovaya, tarlaya giderek günlük yevmi ile hayatını idame ettirmeye çalışan ailelerimiz var. Bunun için ailelerimizin mağduriyetleri giderilmesi lazım.
“EMEKLİ MAAŞIYLA TORUNLARIMA BAKMAYA ÇALIŞIYORUM”
Soma maden faciasında hem oğlunu hem de iki damadını kaybeden baba Tahir Kılınç, 9 yıldır tazminat mücadelesi verdiklerini ancak bir sonuç alamadıklarını dile getirdi.
Şehit madenci oğlunun eşi ve 2 çocuğuyla birlikte yaşadığını ifade eden Kılınç yaşadığı sıkıntıyı şöyle anlattı:
– 9 yıldır neyi beklediklerini anlamıyoruz. Kimsenin artık bizimle ilgilendiği yok. Bizi unuttular. Facianın ilk zamanlarında verecekleri tazminat ile bir ev alabilirken, şimdi alacağımız tazminatla sadece 25 dekarlık toprak alabiliyorsun. Şehit oğlumun eşi ve çocuklarıyla birlikte kalıyoruz. 7 bin 500 TL emekli aylığı alıyorum. Şehit oğlumun eşine ise bir maaş bağlandı. Ancak bu hayat pahalılığında geçinmek zor. En azından alacağımız tazminat ile torunlarıma azda olsa iyi bir hayat sağlayabilirim. Artık sesimizi duysunlar ve bir an önce davamızı sonuçlandırsınlar.
“7 BİN TL AYLIKLA GEÇİNMEYE ÇALIŞIYORUM”
Maden faciasında eşi Gaffur Şen’i kaybeden ve bir çocuğuyla hayat mücadelesi veren Havva Şen ise açtığı maddi ve manevi tazminat davasının 9 yıldır Yargıtay’da beklediğini dile getirerek şöyle konuştu: “Yıllardır uğraşıyorum. Ama beş kuruş bir tazminat alamadım. İllaki bir adam bulup araya adam sokmamız mı gerekir? Çalmadığım kapı yok. En sonunda Ankara’ya gideceğim. Avukatım sürekli davanız Yargıtay’ın önünde diyor. Yargıtay’da 9 yıldır bu dava niye bekliyor. Neden sonuçlanmıyor. Bana 7 bin TL bir aylık bağladılar ve onunla geçinmeye çalışıyorum. Bu hayat pahalılığında o parayla nasıl geçineyim. Seneye kızım üniversiteye gidecek. Onun eğitim ücretini nasıl karşılayayım. Faciadan sonra bana bir ev verdiler. Ama artık verilen evi de satacak durum geldim. Artık bir an önce davamızın sonuçlanmasını istiyorum. Alacağım tazminatı çocuğumun eğitimine harcayacağım.”
“AİLELER CİDDİ MAĞDURİYET YAŞIYOR”
Şehit madenci ailelerinin yaşadığı tazminat sıkıntısıyla ilgili açıklamada bulunan CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, facianın üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen ailelerin halen daha adalet mücadelesi verdiğini belirterek, şöyle konuştu:
– 301 madencimizi kaybettiğimiz Soma maden faciasının üzerinden yaklaşık 10 yıl geçti. Ancak 10 yıl geçmesine rağmen Soma’da adalet tecelli etmiş değil. Ceza davaları bitmiş olmasına rağmen halen daha şehit madenci yakınlarının açmış olduğu maddi ile manevi tazminat davaları devam etmekte. Biz bununla alakalı geçtiğimiz dönem 2022 yılın başında ilgili bakanlığa bir soru önergesi vermiştik. Soru önergemizde TKİ’ye açılan kaç tane dava olduğunu sorduk.
– Hala istinaf mahkemelerinde, Yargıtay aşamasında olan sonuçlanmayan dava sayısını ve yargılama süreci devam eden kaç tane aile olduğunu sormuştuk. Buna bir cevap gelmişti. Buna göre 2022 yılına kadar eşini, çocuğunu kaybeden şehit madenci yakınlarının açtığı dava sayısını 682’iymiş. Yargılama süreci devam ettiği için tazminat alamayan ailelerin sayası ise 194’müş. Şimdi bu sayı biraz azalmış olabilir. Bu konuyla ilgili yeni bir soru önergesi daha vereceğiz. Ama şunu biliyoruz ki halen daha davası devam edipte tazminat alamayan ailelerimiz. Bu ailelerimiz çok ciddi bir mağduriyet yaşıyor.
“MAĞDURİYETİN KAYNAĞI TKİ”
Şehit madenci ailelerin yaşadığı tazminat mağduriyetinin kaynağının Türkiye Kömür İşletmeleri(TKİ) olduğunu savunan CHP’li Bakırlıoğlu “Çünkü açılan bütün davalarda TKİ sorumlu tutuluyor. Sonra TKİ maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum ediliyor. Ancak TKİ’yi şunu yapıyor. Artık bir içtihat olmasına rağmen kaybettiği bütün davaları istinafa ve Yargıtay’a götürüyor. Süreci uzatıyor. Sürecin uzaması da ailelere çok ciddi mağduriyet yaratmakta. İlk zamanlarda mağdur olan ailelerin açtıkları davalarda almış oldukları tazminatlarıyla bir daire alabiliyorken şuanda tazminatı hak kazanacak olan aileler bir daireyi almasının imkanı yok. Bu mağduriyetin giderilmesi konusunda biz TKİ’ye ve Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na defalarca çağrıda bulunduk. Ama hala davalar sonuçlanmıyor. Yargıtay’a veya istinafa gönderiliyor. Burada aileler mağdur olduğu kadar birde kamu zararı oluşmaktadır. Bu mahkemelerin süresinin uzaması demek, mahkeme masraflarının artması demek. Bununla ilgili 41 milyon 954 bin TL’lik bir yargılama gideri olmuş. Halbuki bunların bir çoğuna gerek kalmayacaktı. Buda bize gösteriyor ki bu davalarda bir de kamu zararı söz konusu. Bizim temennimiz artık kaç tane mağdur ailemiz kaldıysa onların yargılanma süreçlerinin sonlandırılması. Yargıtay ile istinaf aşamalarının bırakılması. Bu ailelerin TKİ tarafından tazminatlarının bir an önce ödenmesi çağrısında bulunuyoruz.” diye konuştu.
